Wat is incontinentie?

Je vindt het vanzelfsprekend dat je alleen plast wanneer je dat zelf wilt. Als je voelt dat je moet plassen, ga je naar het toilet en laat je de urine stromen. Tot het begint te haperen: je lekt af en toe zomaar een beetje urine, of je dreigt in je broek te plassen. Dan heb je last van incontinentie.

Hoe houd je een plas op?​

Je plas of urine bestaat uit een mengsel van overtollig water en afvalstoffen die de nieren voortdurend uit je bloed filteren. Toch moet je niet voortdurend plassen. De blaas vangt de urine namelijk tijdelijk op. Hoe meer urine erin loopt, des te groter wordt hij, zoals een ballon. De plasbuis verbindt de blaas met het plasgaatje, de opening waardoor de urine het lichaam verlaat.

Wanneer de blaas vol is, voel je dat je moet plassen. Je kan het nog een tijdje uitstellen, tot je in het toilet bent. Dan trekt de blaas samen, terwijl de kringvormige spier en de bekkenbodemspieren zich ontspannen. Zo kan de urine wegstromen. Als je incontinentie hebt, loopt er iets mis in dat proces.

Soorten incontinentie

Er bestaan twee grote soorten incontinentie: stressincontinentie en aandrangincontinentie. Ze hebben eigen kenmerken, elk hun eigen oorzaak en hun eigen behandeling. Soms komen ze samen voor. Dan wordt de hinderlijkste soort het eerst behandeld.​​

Wat is stressincontinentie?

Stressincontinentie heeft niets te maken met gestresseerd zijn. Wel met de druk op je blaas door lichamelijke activiteiten. Wanneer je plots je buikspieren moet aanspannen door zo een inspanning, dan wordt die druk wat groter dan anders. Op zo'n momenten lek je een beetje urine. Bijvoorbeeld wanneer je hoest, lacht, iets zwaars optilt, de trap oploopt of  trampoline springt samen met de (klein)kinderen. Zelfs wandelen kan soms al genoeg zijn.

(Bijna) alleen vrouwen hebben het.

Diagnose

Behandelen

• Kinesitherapie is de eerste oplossing.

  De kine bestaat uit een training van je verzwakte bekkenbodemspieren, waardoor ze weer sterk worden en je ze bewust kan gebruiken. Je leert de oefeningen bij de kinesist, maar daarna moet je ze wel thuis blijven doen om het effect niet te verliezen. Wees niet té enthousiast: oefen kort op vaste momenten en op de juiste manier. Als je te veel en voortdurend oefent, raken de spieren oververmoeid en ga je weer meer urine verliezen. Zeker als je een lichte vorm hebt, werkt kine heel goed. Hoe vroeger je met de oefeningen begint hoe beter, want dan moet je van veel minder ver terugkomen dan wanneer de spieren al erg verzwakt zijn.

• Afvallen wanneer je te zwaar bent.

• Een zalf met vrouwelijke hormonen kan helpen als je in de overgang bent.

• Geneesmiddelen tegen stressincontinentie zijn doorgaans geen goede oplossing. Ze halen weinig uit en hebben veel bijwerkingen. Bovendien zijn ze duur en worden ze niet terugbetaald.

• Operatie

  Een kleine operatie is de oplossing als de bekkenbodemspieroefeningen niet genoeg helpen. Dan wordt een bandje uit kunststof onder je plasbuis gelegd. Het zorgt ervoor dat de plasbuis beter vast komt te liggen. Het duwt de buis ook dicht bij plotse drukverhogingen, zodat je op die momenten geen urine meer verliest. Dat werkt heel erg goed en de kans op verwikkelingen is klein. Het bandje wordt geplaatst via de vagina, tijdens een operatie van een half uur.

• Voor mannen is de behandeling hetzelfde: eerst kine en als dat niet helpt een operatie. Dan wordt er ook een bandje geplaatst, ofwel een kunstsluitspier.

Wat is het? 

• Je moet heel vaak plots plassen. Zo plots, dat je zelfs alles moet laten vallen waar je mee bezig was om het toilet nog op tijd te halen. Soms ook 's nachts. 
• Vrouwen en mannen hebben het even vaak

Oorzaak

• Je blaas is overgevoelig en overactief. Meestal moet je al heel je leven tamelijk vaak plassen, maar wordt het geleidelijk aan erger tot je er echt iets moét aan doen. Soms begint het pas na een blaasontsteking. 
• Bij mannen kan ook de prostaatklier er mee te maken hebben. Die klier zit rond de plasbuis. Met de leeftijd kan de prostaat groter worden. Dat kan geen kwaad, maar die vergrote prostaat kan de plasbuis wat gaan dichtdrukken. Doordat de blaas tegen een weerstand moet werken, wordt ze overactief.

Diagnose

• Een gesprek is genoeg voor de dokter om de diagnose te stellen. Dat is ook de enige manier. Er bestaat immers geen onderzoek dat aandrangincontinentie kan bewijzen.
• Meestal onderzoekt de dokter toch of er geen andere oorzaak is. Zoals een blaasontsteking, blaasstenen of bij mannen een gezwollen prostaat. Aandrangincontinentie die een andere oorzaak heeft, heeft immers ook een andere behandeling nodig. 

Behandelen

• Kinesitherapie
  Je traint je blaas om je plas langer te kunnen ophouden. Dat doe je door het moment waarop je toegeeft aan de drang, telkens een paar minuten langer uit te stellen. Zo went je blaas langzaam maar zeker aan het volle  gevoel. Je moet ook thuis oefenen. e traint je blaas om je plas langer te kunnen ophouden. Dat doe je door het moment waarop je toegeeft aan de drang, telkens een paar minuten langer uit te stellen. Zo went je blaas langzaam maar zeker aan het volle  gevoel. Je moet ook thuis oefenen. 
• Geneesmiddelen
• Middelen die de blaasspieren kalmeren en de blaas minder doen samentrekken.  Ze heten anticholinergica of antimuscarinica. Bij de helft van de mensen werken ze goed, maar ze hebben vervelende nevenwerkingen zoals een droge mond en constipatie. Bovendien kunnen ze bij oudere mensen geheugenproblemen verergeren. Ze zijn tamelijk duur en worden niet terugbetaald. Dat zorgt er samen met de bijwerkingen voor dat veel mensen al snel afhaken. Er is nu een nieuw type geneesmiddelen, de β3-agonisten. Ze worden evenmin terugbetaald, maar werken even goed als de andere zonder de vervelende bijwerking op de speekselklieren en het geheugen. 
• Middelen tegen een vergrote prostaat, als dat het geval is. Ze komen bovenop de andere geneesmiddelen. Je kan beide soorten geneesmiddelen generisch afzonderlijk kopen of samen in één pil, maar dat is duurder. Verbetert het daarmee niet, dan raadpleeg je beter een specialist voor verder onderzoek. Soms moet een operatie gebeuren om de vergrote prostaat te behandelen. 
• Speciale behandelingen
  Deze behandelingen worden soms gebruikt. 
• Neuromodulatie
  De zenuwen van de blaas naar de hersenen worden elektrisch gestimuleerd. Zo verandert het gevoel in de blaas. De stimulatie gebeurt met een sticker of naaldje op het been, of een electrode die doorheen het heiligbeen gaat. Alleen die tweede vorm wordt terugbetaald. 
• Botox-injecties
  Botox ontspant de spieren voor een lange tijd. Het middel wordt in de blaas ingespoten. Dat werkt tamelijk goed maar soms ook té goed: dan kan je niet meer plassen en moet je gedurende een tijd (meestal enkele weken) een sonde gebruiken om de urine uit de blaas te halen. Niet erg prettig. Botox is na  6 tot 9 maanden uitgewerkt. Het is nogal duur en wordt  niet terugbetaald. ​

Voorkomen

• Volg pre- en postnatale kine. Dat heeft zijn nut bewezen.
• Drink overdag genoeg, maar overdrijf niet. Anderhalve tot twee liter per dag plassen is goed. Dat helpt ook blaasontstekingen voorkomen.
• Drink niet te veel dranken die de blaas prikkelen, vooral als je aandrangincontinentie hebt. Zoals koffie en thee, frisdrank en spuitwater. Drink ook niet te veel alcohol.
• Voorkom ernstige constipatie. Als je vaak hard moet persen, vergroot je de druk op je blaas.
• Doe aan sport. Dan train je vanzelf je bekkenbodemspieren mee.
• Let op je gewicht.
• Houd je plas niet abnormaal lang op. 
  

​Plasdagboek

• Houd voor je bezoek aan de dokter drie dagen en twee nachten een plasdagboek bij. Daarin noteer je per uur:
• Hoeveel je gedronken hebt.
• Hoeveel je geplast hebt. Gebruik daarvoor een maatbeker of weeg het opvangmateriaal als je dat gebruikt.
• Wat je net aan het doen was toen je moest plassen.
• Of je plots moest plassen.
• Of je urine verloren hebt.

Neem het dagboek mee naar de dokter, want die informatie is erg nuttig. Op het internet vind je voorbeelden van plasdagboeken.
Opgelet! Incontinentie met pijn of met bloed of in de urine is geen gewone incontinentie. Daar moet je mee naar de dokter.

Incontinentiemateriaal

In de mediotheken zijn verschillende soorten incontinentiemateriaal te koop. Dit gaat van incontinentieondergoed voor zowel man als vrouw tot een bedplaswekker voor de kinderen. Iedere thuisverplegingswinkel heeft minstens 2 merken in zijn aanbod. Voor meer advies kan je steeds bij de mediotheekmedewerkers terecht. Zij proberen je zo gericht mogelijk te helpen.

• Voor Bond Moyson Oost-Vlaanderen kan je terecht in Aalst, Gent, Sint-Niklaas of Zottegem.
• Voor Bond Moyson West-Vlaanderen betreft dit een winkel in Brugge, Kortrijk, Menen, Oostende en Roeselare.
• De VoorZorg Antwerpen helpt je verder in hun online mediotheek.
• Ook voor de provincie Limburg kan je verder in de online webshop van de Zorgba(a)r.
• In Brabant vind je de shops in Brussel, Leuven en Vilvoorde.

Terugbetaling incontinentiemateriaal

Bij ​de behandeling van incontinentieproblemen ontvang je een materiaalforfait. Afhankelijke van de behandeling van je incontinentieprobleem ontvang je een groot of een klein forfait.​​​​​​​​​​ Lees er hier meer over.